Η ωραία κοιμωμένη της Δυτικής Ακτής (συν.)

Η προηγούμενη ανάρτηση κατέληξε με το ερώτημα: “Ποιό μπορεί να είναι το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της Πάτρας στο μέλλον, πάνω στο οποίο να βασιστεί το νέο της αφήγημα;”

Μέρος Γ’

Τα κομβικά στοιχεία που διαμορφώνουν την αξία της επωνυμίας μίας πόλης και οδηγούν στην απόκτηση ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος είναι: α) η ταυτότητα (ιστορία, πολιτισμικό απόθεμα, πολιτιστικό αποτύπωμα, παραδόσεις, αξίες, προσωπικότητα), β) η γεωγραφική θέση, γ) η ποιότητα του αστικού, οικονομικού, κοινωνικού και φυσικού περιβάλλοντος, δ) τα χαρακτηριστικά των κατοίκων της και ε) τα παραγόμενα διεθνώς εμπορεύσιμα επώνυμα προϊόντα και υπηρεσίες. Τα δύο πρώτα στοιχεία είναι μάλλον “στατικά” και δεν αλλάζουν εύκολα στο χρόνο, ενώ τα επόμενα δύο μπορούν να επηρεαστούν και μεταβληθούν από την οικονομία και ειδικότερα τις εισροές από το διεθνές εμπόριο (πέμπτο στοιχείο).

Θεωρώ ότι ναι μεν υπάρχουν σήμερα παραδείγματα τοπικών προϊόντων και υπηρεσιών με διεθνή αντίκτυπο, όχι όμως σε κλίμακα πόλης. Εκτιμώ ωστόσο ότι έχουν ήδη διαμορφωθεί όλες οι προϋποθέσεις για να υπάρξουν προϊόντα και υπηρεσίες “Made of Patras” (σε αντιδιαστολή με το “Made in” της βιομηχανικής περιόδου). Ο θεμέλιος λίθος για το νέο αφήγημα της Πάτρας τέθηκε επίσημα μία τέτοια μέρα πριν 60 χρόνια …

Στα μέσα της δεκαετίας του 1950 είχε αναγνωριστεί η ανάγκη ίδρυσης ενός τρίτου πανεπιστημιακού ιδρύματος στην Ελλάδα. Η προοπτική της Πάτρας ως έδρας αυτού αντιμετωπίστηκε από τους τοπικούς φορείς και το Δήμο καταρχήν με δισταγμό έως και άρνηση. Ωστόσο με τις επίμονες και διαρκείς προσπάθειες του Α.Χ. Παπανδρέου, ως προέδρου του Εμπορικού και Εισαγωγικού Συλλόγου Πατρών , ήταν τελικά το Πανεπιστήμιο Πατρών το πρώτο που ιδρύθηκε στην επαρχία (εκτός Αθήνας και Θεσσαλονίκης) το 1964. Μάλιστα, το νεοϊδρυθέν Τμήμα Βιολογίας ήταν το πρώτο σε ελληνικό Πανεπιστήμιο με το αντικείμενο αυτό.

Το 1970 ιδρύθηκε στην Πάτρα ένα από τα πέντε πρώτα Κέντρα Ανωτέρας Τεχνικής Εκπαίδευσης (ΚΑΤΕ), αργότερα ΚΑΤΕΕ (1977), ΤΕΙ (1983) και τελικά ΑΤΕΙ Πάτρας (2001). Το ΑΤΕΙ Πάτρας καταργήθηκε μεν το 2019 αλλά από την εξέλιξη αυτή προέκυψε η παρουσία ενός τρίτου δημόσιου Πανεπιστημίου στην Πάτρα, όπου πλέον εδρεύει η Σχολή Μηχανικών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Είχε προηγηθεί το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (ΕΑΠ) το 1997, όντας το πρώτο στην Ελλάδα που προσφέρει εξ αποστάσεως εκπαίδευση με έδρα την Πάτρα.

Η παρουσία τριών Πανεπιστημίων στην Πάτρα συμπληρώνεται σήμερα από τέσσερα δημόσια ερευνητικά ινστιτούτα (ΙΕΧΜΗ/ΙΤΕ, ΙΤΥΕ Διόφαντος, ΙΝΒΙΣ/ΕΚ ΑΘΗΝΑ και Τμήμα Φυτοπροστασίας/ΕΛΓΟ Δήμητρα) καθώς και υποστηρικτικές δομές, όπως το Επιστημονικό Πάρκο Πατρών (ΕΠΠ), τα Γραφεία Μετατοφοράς Τεχνογνωσίας των Πανεπιστημίων, το ΣΤΕΔΕ και το Orange Grove.

Ένα οικοσύστημα εταιρειών υψηλής τεχνολογίας έχει αναπτυχθεί με αφετηρία την Πάτρα και ιδρυτές (κυρίως) από το Πανεπιστήμιο Πατρών, όπως η Adamant Composites, Advent, CBL Patras, FEAC Engineering και TOBEA.

Η μικροηλεκτρονική ήταν μία θεματική περιοχή με ιδιαίτερη δυναμική και δημιουργήθηκε με την αμέριστη συμβολή του Ομότιμου Καθηγητή Β. Μακιού. Παγκόσμιοι κολοσσοί όπως οι Intel (εξαγορά GiGA, που είχε εξαγοράσει τη Synergy Systems), Atmel (εξαγορά Data Communication Technologies Hellas) Samsung (εξαγορά Nanoradio), Applied Materials (εξαγορά Think Silicon) και Renesas (εξαγορά Dialog, που είχε εξαγοράσει τη SiTel), απέκτησαν πρόσβαση στο διαθέσιμο ταλέντο της πόλης και λειτούργησαν δομές έρευνας και ανάπτυξης στην Πάτρα, βάζοντας την στον παγκόσμιο χάρτη της τεχνολογίας. Μία επόμενη γενιά εταιρειών αναπτύχθηκε μετά την αποχώρηση μερικών εξ αυτών, προσβλέποντας σε νέες ιστορίες επιτυχίας (ενδεικτικά: Analogies, Meazon, econais, Yodiwo, Thyratron). Οι τηλεπικοινωνίες ήταν μία δεύτερη περιοχή, με την παρουσία της Intracom Telecom στην Πάτρα από το 2001 αλλά και τη διαχείριση από το ΙΤΥΕ Διοφάντος του Πανελλήνιου Σχολικού Δικτύου, με πάνω από 16 χιλιάδες συνδεδεμένες μονάδες.

Μέρος Δ’

Η ιστορία της Πληροφορικής στην Ελλάδα είναι άμεσα συνυφασμένη με την Πάτρα. Το μακρινό 1980 ιδρύθηκε το πρώτο τμήμα Πληροφορικής στην Ελλάδα. Ήταν το Τμήμα Μηχανικών Η/Υ και Πληροφορικής (CEID) του Πανεπιστημίου Πατρών. Λίγα χρόνια μετά, το 1985, ιδρύθηκε το Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών (ΙΤΥ, νυν ΙΤΥΕ Διόφαντος), ως διακριτός ερευνητικός και τεχνολογικός φορέας με αντικείμενο τις τεχνολογίες πληροφορίας και επικοινωνιών. Πολλοί απόφοιτοι παρέμειναν στην Πάτρα και στελέχωσαν επιτυχημένες εταιρείες πληροφορικής, όπως η Knowledge SA (1988) και Daedalus Networks (2001-2003), η οποία μετασχηματίστηκε σε Bytemobile European Development Center (2004-2012) και εξαγοράστηκε από τη Citrix (2013-σήμερα).

Ξεκινώντας από ένα open source project το 2007, ο Δημήτρης Γλέζος ίδρυσε στην Πάτρα την Transifex, η οποία έγινε σημείο αναφορά στο software localization παγκοσμίως και τελικά εξαγοράστηκε από αμερικάνικο fund το 2022. Ο ίδιος ήταν από το 2008 και συνδιοργανωτής του Open Coffee Patras.

Το patrasdelivery.gr δημιουργήθηκε το 2006 από δύο φοιτητές του Πανεπστημίου Πατρών και, αφού επεκτάθηκε σε όλη την Ελλάδα ως delivery.gr τελικά εξαγοράστηκε το 2022 από τον εισηγμένο γερμανικο όμιλο Delivery Hero.

Η Accusonus ιδρύθηκε στην Πάτρα το 2013 από δύο απόφοιτους του Πανεπιστημίου Πατρών, τον Αλέξανδρο Τσιλφίδη και τον Ηλία Κοκκίνη. Μέσα σε λιγότερο από δέκα χρόνια προσέλκυσαν το ενδιαφέρον της Meta (μητρικής της Facebook), η οποία και εξαγόρασε την Accusonus στις αρχές του 2022. Αυτό αποτελεί και το πρώτο παράδειγμα απευθείας εξαγοράς μίας εταιρείας πληροφορικής της Πάτρας από μία πραγματικά παγκόσμια εταιρεία.

Μία νέα γενιά επιχειρήσεων με έμφαση στο λογισμικό αναπτύσσεται τα τελευταία χρόνια στην Πάτρα. Θεωρώ ότι θα υπάρξουν σύντομα ακόμη περισσότερες ιστορίες επιτυχίας από εταιρείες όπως οι Advisable, AViSense.ai, Code4Thought, CodeFunnels, InSyBio, Irida Labs, Mismatch, PaperGo και Sammy.

Ταυτόχρονα, μεγάλες εταιρείες πληροφορικής και συμβουλευτικών υπηρεσιών της Ελλάδας (Deloitte, EY, PwC, Think Digital Group και Netcompany-Intrasoft) δίνουν ψήφο εμπιστοσύνης στην Πάτρα, ιδρύοντας τοπικά παραρτήματα, τα οποία απασχολούν ήδη εκατοντάδες άτομα. Η τάση αυτή αναμένεται να συνεχιστεί στο μέλλον.

Made of Patras

Η Πάτρα έχει όλες τις προϋποθέσεις να καταστεί μία διεθνώς αναγνωρίσιμη πόλη παραγωγής και εμπορίας λογισμικού υψηλής ποιότητας, είτε σε μορφή (άυλου) προϊόντος είτε σε μορφή υπηρεσιών. Τα όρια παραγωγής λογισμικού δεν έχουν φυσικούς περιορισμούς (καλλιεργίσιμη έκταση ή χώροι αποθήκευσης προϊόντων). Το Διαδίκτυο (Internet) εκμηδενίζει τις αποστάσεις διανομής ενώ οι τεχνολογίες νέφους (cloud technologies) επιτρέπουν τη δυναμική διαχείριση υποδομών, χωρίς να απαιτούνται πολυετείς φυσικές κατασκευές. Η ύπαρξη τμημάτων και ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης αλλά και άλλων εκπαιδευτικών δομών και βαθμίδων μπορεί να προσελκύσει καταρχήν το απαιτούμενο επιπλέον ανθρώπινο κεφάλαιο, τόσο από την Ελλάδα όσο και από το εξωτερικό.

Με αφετηρία την Πάτρα μπορεί κάποιος να βρεθεί μέσα σε 2-3 ώρες σε νησιά του Ιονίου, σε παραλίες του Αιγαίου, στα βουνά της Ηπείρου και τη Δωδώνη, στις ακρογιαλιές της Μεσσήνης και την Αρχαία Ολυμπία αλλά και στην Αθήνα και το αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος.

Το μέγεθος της πόλης και η ποιότητα ζωής που μπορεί να προσφέρει είναι παράμετροι ικανές ώστε το ταλέντο να επιλέξει συνειδητά την παραμονή του στην Πάτρα, να ενσωματωθεί και να συνεχίσει να δημιουργεί, εξελίσσοντας και βελτιώνοντας την ίδια την πόλη στη διαδρομή.

Το made in Patras δεν είναι το ζητούμενο. Άλλες πόλεις και χώρες μπορούν να το καταφέρουν φθηνότερα. Καμία όμως δεν μπορεί να δημιουργήσει προϊόντα και υπηρεσίες που μπορεί να παράξει η Πάτρα. Made of Patras, από “ΠΑΤΡΑΙ” σε “PATR.AI” λοιπόν.

Θέλουμε;

Πηγές

Η συγγραφή άντλησε στοιχεία από τις εξής πηγές (πρωτίστως βιβλία):

• Παναγιώτης Λαμπρόπουλος. Η Πανεπιστημιούπολη της Πάτρας. Ένα φωτογραφικό οδοιπορικό.
• Ανδρέας Μήλιος. Πώς να αναδείξεις τον τόπου σου. Μάρκετινγκ και διαχείριση επωνυμίας τόπων και πόλεων (city branding).
• Ξενοφών Παπαευθυμίου, Νίκος Βέτσος (1897-1979). Ένας βιομήχανος στο Επιμελητήριο Αχαΐας και το Δήμο Πατρέων.
• Ξενοφών Παπαευθυμίου, Ανδρέας Χ. Παπανδρέου. Το όραμα και οι διεκδικήσεις για την Πάτρα.
• Ανδρέας Τσιλίρας. Πανεπιστήμιο Πατρών 1964-2014. Στιγμιότυπα μίας συναρπαστικής διαδρομής.